Ngày 27/9, tại Đại học Thái Nguyên (ĐHTN), Đảng ủy Đại học Thái Nguyên phối hợp với Vụ Giáo dục và Đào tạo, dạy nghề của Ban Tuyên giáo Trung Ương đã tổ chức chương trình tọa đàm khoa học tự chủ đại học: Thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với Đại học Vùng.

Toàn cảnh buổi tọa đàm

Tham dự Tọa đàm khoa học có đồng chí Phan Văn Long – Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Giáo dục và Đào tạo, dạy nghề Ban Tuyên giáo Trung ương, đồng chí Nguyễn Thị Mai, Tỉnh ủy viên, phó trưởng ban thường trực Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; GS.TS Phạm Hồng Quang – Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng ĐHTN; PGS.TS Trần Viết Khanh –Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc ĐHTN; PGS.TS Nguyễn Hữu Công – Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc ĐHTN; các đồng chí trong Ban Thường vụ Đảng ủy; Chánh văn phòng, lãnh đạo các ban chức năng của Đại học; các đồng chí là Bí thư Đảng ủy; Chủ tịch Hội đồng trường, Hiệu trưởng các trường đại học thành viên, Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật, trưởng các đơn vị thuộc, trực thuộc ĐHTN.

“Tự chủ đại học là xu thế tất yếu” đó là nhấn mạnh của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo tại Hội nghị triển khai Nghị định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học (tổ chức ngày 06/01/2020 và trực tuyến tại 6 điểm cầu trong cả nước). Tại nhiều Hội nghị, nhiều ý kiến cũng cho rằng tự chủ đại học sẽ “cởi trói” cho các trường đại học, tinh thần tự chủ phải ngấm tới mỗi người…Hay mới đây, ngày 04/8/2022 tại Hội nghị tự chủ đại học năm 2022 do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng khẳng định “Tự chủ đại học như đường một chiều không quay lại được, nhưng chúng ta phải cùng nhau vượt lên khó khăn, vượt qua chính mình, sẵn sàng thích ứng”.

GS.TS Phạm Hồng Quang – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng ĐHTN phát biểu tại Tọa đàm

Thay mặt lãnh đạo ĐHTN phát biểu khai mạc tại Tọa đàm, GS.TS Phạm Hồng Quang – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng ĐHTN đã cảm ơn sự phối hợp của Ban Tuyên giáo Trung Uơng với Đại học Thái Nguyên trong việc tổ chức tọa đàm khoa học đầy ý nghĩa này. GS.TS Phạm Hồng Quang khẳng định: Tính chất tự chủ của một trường đại học dần dần được thể hiện rõ, trở lại nguyên bản tinh thần sáng tạo của trường đại học. Gần đây trong thực tiễn đã xuất hiện nhiều vấn đề nảy sinh trong việc triển khai thực hiện tự chủ đại học, các vấn đề này cũng cần phải được tổng kết, phản ánh và trở thành định hướng tiếp theo của các đơn vị quản lý nhà nước.

Với nội dung của tọa đàm là bàn về tự chủ đại học: thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với Đại học vùng, các đại biểu đã bàn về chủ đề tự chủ đại học, trong đó nhấn mạnh về thực trạng của mô hình tự chủ đại học hai cấp đối với giáo dục đại học Việt Nam. Trên tinh thần tọa đàm trao đổi dân chủ, xây dựng và thẳng thắn, GS.TS Phạm Hồng Quang mong muốn các nhà khoa học, các nhà quản lý các đơn vị tích cực cung cấp thông tin, phản ánh khách quan tình hình tại đơn vị, từ đó tìm ra những vấn đề có tính chất quy luật, đóng góp cho ngành giáo dục nói chung cũng như giáo dục đại học nói riêng đặc biệt là mô hình đại học hai cấp.

Với chủ đề “Vai trò của quản lý nhà nước trong tự chủ đại học”, trong báo cáo của mình, GS.TS Phạm Hồng Quang đã đưa ra bài học về tự chủ đại học tại Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore; thách thức tự chủ đại học tại Việt Nam hiện nay…Từ đó đưa ra 04 đề xuất và 05 kiến nghị để tự chủ đại học được triển khai một cách đồng bộ, thực chất và đúng hướng: Nhận diện đúng giá trị của giáo dục đại học trong chiến lược phát triển bền vững; Quy hoạch, đầu tư, thiết chế (cho chủ thể đại học)…và đặt hàng, yêu cầu, đánh giá; Định lượng giá trị nguồn lực “chất lượng cao” với sự tăng trưởng, phát triển bền vững do giáo dục đại học đem lại…; Chuyên nghiệp cao độ trong quản trị đại học (đối xử theo đặc tính hoạt động); Hệ thống quy định, pháp luật (để khơi dậy tính chất thúc đẩy sáng tạo hơn là cấm).

 PGS.TS Hà Trần Phương, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Sư phạm phát biểu tại Tọa đàm

Tại Tọa đàm, đã có 10 ý kiến của các đại biểu trao đổi, chia sẻ xoay quanh vấn đề tự chủ đại học. PGS.TS Hà Trần Phương, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Sư phạm cho biết: Công tác tự chủ đại học của Nhà trường đang từng bước được thực hiện theo quy định. Cơ cấu tổ chức đã cơ bản được hoàn chỉnh theo quy định của luật. Nhà trường đã từng bước tự chủ được về học thuật, chuyên môn, về biên chế tổ chức bộ máy và về tài chính. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại khó khăn, đòi hỏi sự nỗ lực của mọi người, trong đó trách nhiệm của các cơ sở giáo dục đại học là rất lớn. Từ đó, đòi hỏi tập thể lãnh đạo các trường, viên chức và người lao động của Trường phải đồng lòng, chung sức vượt lên khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ. Bên cạnh đó, một số văn bản quản lý chưa đồng bộ giữa các bộ, ngành nên việc thực thi các nhiệm vụ về tự chủ đại học trong các cơ sở giáo dục đại học còn gặp khó khăn; Nguồn lực tài chính của các Trường chủ yếu phụ thuộc học phí của người học nộp, phần kinh phí này cơ bản chỉ đáp ứng được kinh phí chi thường xuyên. Do đó, để tích lũy được một khoảng chi cho công tác đầu tư phát triển nhà trường là rất khó.

Còn theo PGS.TS Ngô Như Khoa, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp thì việc tự chủ đại học đang từng bước được thực thi trong Nhà trường, tuân thủ theo các quy định do Đại học Thái Nguyên ban hành. Đồng chí cũng đề nghị các Bộ, ngành nghiên cứu, có cơ chế phù hợp để các trường được tự chủ một phần số lượng người lao động làm việc tại các đơn vị để thực hiện tốt nhiệm vụ và chuẩn bị đội ngũ giảng viên cho tương lai, có văn bản hướng dẫn để các trường đại học huy động được các nguồn lực từ xã hội cho đầu tư phát triển trường, phát triển được các loại hình dịch vụ phục vụ người học, các hoạt động sản xuất trong trường để hỗ trợ cho công tác đào tạo, nhất là thực hành, thực tập.

PGS.TS Ngô Như Khoa, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp đề nghị các Bộ, ngành nghiên cứu, có cơ chế phù hợp để các trường được tự chủ một phần về công tác cán bộ

PGS.TS Ngô Văn Giới - Trường Đại học Khoa học một lần inữa nhấn mạnh tự chủ đại học là xu thế tất yếu của giáo dục Việt Nam. Đối với Trường Đại học Khoa học, nhà trường đã thành lập Hội đồng trường, công tác tự chủ đại học đang từng bước được thực hiện theo quy định, mối quan hệ giữa Đảng ủy – Hội đồng trường – Ban Giám hiệu được thực hiện tốt, tất cả vì sự phát triển chung của đơn vị. Tuy nhiên, về vấn đề tự chủ trong mô hình đại học hai cấp, PGS.TS Ngô Văn Giới cũng cho rằng việc tự chủ trong mô hình đại học hai cấp còn khá lúng túng do hệ thống các văn bản pháp lý chưa cụ thể và rõ ràng để triển khai và áp dụng…

Các ý kiến khác chủ yếu xoay quanh vấn đề cách thức tự chủ đại học ở Việt Nam hiện nay; cơ hội và thách thức trong tự chủ đại học trong giai đoạn hiện nay; mối quan hệ giữa Đảng ủy, Ban Giám hiệu và Hội đồng trường trong các trường đại học ở Việt Nam; vấn đề tự chủ đại học trong mô hình đại học hai cấp; vấn đề đào tạo, tuyển sinh, mở ngành trong công tác tự chủ….

Kết luận tại Tọa đàm, ông Phan Văn Long – Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Giáo dục và Đào tạo, dạy nghề Ban Tuyên giáo Trung ương đã ghi nhận và đánh giá cao những ý kiến trao đổi, đóng góp của các đại biểu dự tọa đàm. Những ý kiến nêu ra từ thực trạng triển khai tự chủ đại học tại Đại học Thái Nguyên cũng như các đơn vị sẽ được tổ thư ký tổng hợp và báo cáo với lãnh đạo Ban cũng như các cơ quan chức năng chuyên môn, từ đó đề xuất giải pháp tháo gỡ những khó khăn đối với các cơ sở trong vấn đề tự chủ đại học, đặc biệt là mô hình đại học hai cấp ở Việt Nam hiện nay. /.

Thanh Loan – TNU Media